إِنَّ الَّذِینَ قَالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقَامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلَائِکَةُ أَلَّا تَخَافُوا وَلَا تَحْزَنُوا وَأَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتِی کُنتُمْ تُوعَدُونَ ﴿30﴾
نَحْنُ أَوْلِیَاؤُکُمْ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَفِی الْآخِرَةِ وَلَکُمْ فِیهَا مَا تَشْتَهِی أَنفُسُکُمْ وَلَکُمْ فِیهَا مَا تَدَّعُونَ ﴿31﴾
نُزُلًا مِّنْ غَفُورٍ رَّحِیمٍ ﴿32﴾
وَمَنْ أَحْسَنُ قَوْلًا مِّمَّن دَعَا إِلَى اللَّهِ وَعَمِلَ صَالِحًا وَقَالَ إِنَّنِی مِنَ الْمُسْلِمِینَ ﴿33﴾
وَلَا تَسْتَوِی الْحَسَنَةُ وَلَا السَّیِّئَةُ ادْفَعْ بِالَّتِی هِیَ أَحْسَنُ فَإِذَا الَّذِی بَیْنَکَ وَبَیْنَهُ عَدَاوَةٌ کَأَنَّهُ وَلِیٌّ حَمِیمٌ ﴿34﴾
وَمَا یُلَقَّاهَا إِلَّا الَّذِینَ صَبَرُوا وَمَا یُلَقَّاهَا إِلَّا ذُو حَظٍّ عَظِیمٍ ﴿35﴾
وَإِمَّا یَنزَغَنَّکَ مِنَ الشَّیْطَانِ نَزْغٌ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ ﴿36﴾
وَمِنْ آیَاتِهِ اللَّیْلُ وَالنَّهَارُ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ لَا تَسْجُدُوا لِلشَّمْسِ وَلَا لِلْقَمَرِ وَاسْجُدُوا لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَهُنَّ إِن کُنتُمْ إِیَّاهُ تَعْبُدُونَ ﴿37﴾
فَإِنِ اسْتَکْبَرُوا فَالَّذِینَ عِندَ رَبِّکَ یُسَبِّحُونَ لَهُ بِاللَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَهُمْ لَا یَسْأَمُونَ ﴿38﴾
آیه ی 38 سوره ی مبراکه ی فصلت سجده دارد. آیه ی 37 می فرماید که به شمس و قمر یعنی خورشید و ماه سجده نکنید و بلکه به خدایی که خورشید و ماه را آفریده سجده کنید. همچنین می فرماید که از آیات خدا روز و شب است.
و از جمله آیات قدرت الهی خلقت شب و روز و خورشید و ماه است، نباید هرگز پیش خورشید و ماه سجده برید، بلکه اگر به حقیقت خدا پرستید خدایی را که خورشید و ماه را آفریده است سجده و پرستش کنید. (۳۷) پس اگر کافران (از پرستش خدا) تکبر و بزرگ منشی ورزند فرشتگان (و قوای بینهایت عالم بالا) که نزد خدایند شب و روز بی‌هیچ خستگی و ملال به تسبیح و طاعت حضرت حق مشغولند. (۳۸)
ترجمه مرحوم آیت الله الهی قمشه ای
از آیات شب و روز این است که ما در شب می توانیم حدوداً نیمی از کره ی سماوی را مشاهده کنیم که در کره ی سماوی شمالی است؛ و دلیلش هم این است که ما در نیم کره ی شمالی زمین واقعیم! اما در همین شب ما می توانیم فقط آن قسمت از نیم کره ی سماوی شمالی را مشاهده کنیم که بر حسب موقعیتمان در منظومه ی شمسی به ما اجازه می دهد. حالا از این نکته بگذریم.
نکته ی دیگر این است که اگر ما در تهران داریم به نیم کره ی سماوی در شب می نگریم، آیا در نقطه ی مقابل تهران که وقتی مثلاً در تهران نیمه شب است آنجا ظهر است یا وقتی تهران ظهر است آنجا نیمه شب است مسئله چطور می شود؟ فرض بفرمایید که حدوداً لس آنجلس چنین باشد. سوال این است که آیا در تهران و لس آنجلس هر دو هنگام شب در یک ساعت بخصوص مثل نیمه شب یک نیم کره ی سماوی را می بینند؟ یا ایا وقتی مثلاً یکی نیم کره ی سماوی شرقی را می بیند، دیگری نیم کره ی سماوی غربی را مشاهده می کند؟! به عبارت دیگر، آیا یکی کما بیش مثلاً قسمت غربی دائرة البروج را می بیند و دیگری قسمت شرقی دائرة البروج را می بیند؟ یا خیر، هر دو یک قسمت از دائرة البروج و بلکه نیم کره ی سماوی را مشاهده می فرمایند؟
این یک سوال ساده ای است که نه فقط برای منجمین است که مهم است و بلکه چنین مشاهده ای نشان می دهد که آیا زمین است که به دور خورشید می گردد یا خورشید است که به حول زمین در حال گردش است؟! غیر از این است؟ البته این یک سوال خنده داری یحتمل بنظر برسد. و اما بالاخره مشاهده و اثبات آن را می توان امروزه روز با انواع عکسها و ماهواره ها و حتی موبایلها و اس ام اسها برای یکدیگر وقتی یکی در لس آنجلس است و دیگری مثلاً در تهران است انجام داد. و مطمئن شد که داستان از چه قرار است.
و اما سوال جالبتر اینجا است که آیا ما یک خورشید داریم که در لس آنجلس و تهران می درخشد و این خورشید همان خورشید است یا دو تا است؟! این را دیگر همه می فرمایند که خیلی خنده دار است و همه می دانند که داستان چیست و احتیاجی به امتحان و آزمایش و مشاهدات ندارد! البته این را بعضی از فلاسفه یحتمل زیر سوال ببرند که آیا فرضاً بنده ی حقیر در این لحظه و لحظه ای بعد یکی هستیم یا دو تا هستیم و بالاخره آیا در هر لحظه ای چندین تا می شویم یا داستان چطور است؟ و اما سوال مهمتر اینجا این است که فرض بفرمایید که ما در مسئله ای کلاسیک دو قطب یخی در شمال و جنوب داریم که آیا در تغییر فصلها خورشید (یا یحتمل بهتر است بگوییم خورشیدها) تا چه حدودی به این قطبین شمالی و جنوبی نزدیک یا دور می شوند؟ خوب این سوال مهمی هم می تواند باشد برای اینکه زمین بیش از حد گرم نشود و یخها همه آب شده و مشکلات دیگری ایجاد شوند. اما همانطور که مستحضرید سوال دیگر این است که اگر ما بجای قطبین شمالی و جنوبی تعداد متناهی ای از قطبینها داشتیم، آنگاه مسئله چطور می شد؟ و اگر بجای قطبین شمالی و جنوبی نقاط اعتدالین شب و روز را هم در نظر بگیریم و بلکه 12 ماه را در نظر بگیریم که تاثیرات همان فقط قطبینها را حساب کنیم، آنگاه چه مسئله ای را خواهیم داشت؟ از لحاظ ریاضی فیزیکی یحتمل بعضی بفرمایند ما به مسائلی از قبیل مدل سیگما یا نظریه های همدیسی و امثالهم برسیم. و اما از لحاظات سیاسی هم مواظب باید بود که قطب بندیها را درست محاسبه کنیم و حساب از دستمان در نرود که دارد چطور می شود و همینطور مواظب هم باید بود که دو قطبی افسردگی/سرخوشی کسی را کله پا نکند و مجبور به مراجعه به روانشناس و روانپزشک شود. این است که مسائل اجتماعی ابعاد مختلفی دارند.
و اما واقعاً انقلاباتی هستند که مربوط به تقوی و حیا است. چطور باید استدلال کرد که تقوی و حیا و حجاب درست جا بیافتند و جوامع جوامع الهی شوند یا رو به جوامع الهی بروند و نه انقلاباتی باشند که از جوامع الهی به دورند و دورتر و دورتر می شوند. آنطور که قرآن مجید می فرماید که بعضی از افراد و اقوام دور باد.
- ۹۷/۰۳/۲۱
